Er is de afgelopen jaren veel gepubliceerd over de tegenstellingen tussen de Anglo-Amerikaanse en de Europese wijze van organiseren. Maar hoe groot die tegenstellingen ook zijn, over één ding zijn ze het eens: daar waar je autonomie wilt hebben, moet ook de informatie zijn! Ooit beschikte de top van een organisatie over alle kennis, maar die tijd is definitief voorbij. Het is te complex geworden om vanuit die top alles nog te kunnen overzien. De Toeslagen-affaire in 2021 heeft duidelijk gemaakt dat niet de top maar juist de ‘gewone’ ambtenaren het verschil hadden kunnen maken. In ons rechtssysteem zit namelijk de genialiteit van de Romeinen verborgen: enerzijds het harde dogma: regels zijn regels, en anderzijds het antidogma: redelijkheid en billijkheid. Samen vormen ze ‘de menselijke maat’. Dat gevecht tussen dogma en antidogma moet je niet in commissies voeren, maar daar waar ‘de werkvloer’ dagelijks met de realiteit te dealen heeft. Daar moeten de medewerkers mandaat voelen en krijgen op basis van Vakmanschap, Verbinding en Vertrouwen.

Sinds de corona-crisis buitelen de politieke partijen over elkaar heen om het Neoliberalisme te veroordelen. Dat bleek bij nader inzien toch niet zo’n goed idee: het brengt de menselijk maat, de sociale zekerheid, de gezondheidszorg, het klimaat naar de afgrond. Maar wat is het alternatief? Toen dit boek voor het eerst verscheen in 2011 stelden wij dat het Ordoliberalisme (lees: het Rijnlandse model) een heel goed alternatief zou zijn. Dat vinden wij nog steeds. Sterker nog: tien jaar later is dit het enige alternatief.

Dit boek heet Nieuw Europees Organiseren, kortweg NEO, naar de hoofdrolspeler uit de film The Matrix. Het boek kent, net als de film, drie delen. Deel II heet ‘Het pad kiezen’. Wat gaan we kiezen: Matrix Revolutions (Ordoliberalisme: klimaat, menselijke maat en economische groei) of toch weer The Matrix Reloaded (Neoliberalisme, meer toezichthouders en nog meer administratieve verantwoording door de vakmensen)?

Door alle politieke en maatschappelijke veranderingen is deze vraag nu relevanter dan ooit: hoe richt je je organisatie zo in dat recht wordt gedaan aan alle betrokken partijen?

Jaap Jan Brouwer is organisatieadviseur en auteur van een aantal succesvolle boeken. De onderwerpen variëren van de toekomst van de zorg – Agenda voor de toekomst. Contouren van de zorg in 2025 tot Guderian en de ontwikkeling van het Duitse pantserwapen. Hij is medeoprichter van het platform ‘Koplopers in de Zorg’ en verbonden aan Coöperatie Rijnlands.

Jaap Peters is organisatieadviseur met eveneens een lange staat van dienst en auteur van bestsellers als De intensieve menshouderij, diverse Rijnlandboekjes en Bij welke reorganisatie werk jij? Hij was in 2007 medeoprichter van het tijdschrift ‘Slow Management’, als organisatie-activist verbonden aan DeLimes en tegenwoordig aan Coöperatie Rijnlands.